BURGOS – GOTYCKA KATEDRA Z LISTY UNESCO

„Wystarczy popatrzeć na gotyckie katedry. Nie ma piękniejszych rzeczy.” Autorem przytoczonych słów jest polski poeta, dziennikarz i muzyk rockowy Marcin Świetlicki. W pełni zgadzam się z wypowiedzią artysty, jednak parafrazując powiedziałabym tak: Wystarczy popatrzeć na gotycką katedrę Najświętszej Marii Panny w Burgos. Nie ma piękniejszej rzeczy.

Ta wspomniana gotycka świątynia, będąca arcydziełem sztuki budowlanej, sprawiła, że zapragnęłam odwiedzić Burgos – miasto leżące w północnej Hiszpanii, w regionie Kastylia i Leon.

O niezwykłości katedry świadczy fakt, iż od 31 października 1984 znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Widnieje w spisie jako jedyna, samodzielna hiszpańska katedra. Niemal sto lat przed wpisaniem jej na listę UNESCO, w 1885 roku uznano ją za zabytek narodowy. Stało się to przyczynkiem do rozpoczęcia prac restauratorskich, po splądrowaniu katedry przez wojska francuskie podczas wojny o niepodległość. Gwoli ciekawostki dodam, że sylwetka katedry widnieje na będącej w obiegu okolicznościowej monecie o nominale 2 euro. Jest to jedna z monet serii „Lista światowego dziedzictwa UNESCO”.

Budowę trójnawowej bazyliki z transeptem rozpoczęto za panowania króla Ferdynanda III Świętego z inicjatywy biskupa don Mauricio. Postawiono ją na planie krzyża łacińskiego o wymiarach 84 na 59 metrów.

Świątynia jest trzecią co do wielkości w Hiszpanii, po katedrze w Sewilli i Toledo. Jej powierzchnia, wraz z kaplicami i krużgankiem, to około 12 000 m2.

Katedra powstała na wcześniejszej świątyni romańskiej, gdyż rozwój miasta, a tym samym wzrost liczby jego mieszkańców sprawił, iż pierwotny kościół stał się zbyt mały dla społeczności Burgos.

W świątyni dominuje architektura gotycka, ale możemy w niej dostrzec także inne style, gdyż wznoszono ją na przestrzeni dziesiątków lat, od 21 lipca 1221 do 1765 roku. Czyni ją to najdłużej budowanym obiektem architektonicznym w Europie.

Przy jej projektowaniu wzorowano się francuskim gotykiem, katedrami Notre Dame i w Reims. Prace rozpoczęto od postawienia prezbiterium, a zakończono główną fasadą zwaną Puerta del Pedron, której charakterystycznymi elementami są: ogromna gwiaździsta rozeta, galeria posągów przedstawiających królów Kastylii i dwie wieże zwieńczone ażurowymi iglicami.

• 

• 

• 

• 

Fasada imponuje, tak jak i cała bryła katedry oraz jej wnętrza. Główna nawa świątyni ma szerokość 11,3 metra i wysokość 25,2 metra. Składa się z trzech części przykrytych sklepieniem krzyżowym. Przez kilka stuleci rozrosła się o 19 bocznych kaplic, w tym o niezwykłej urody ośmioboczną Kaplicę Konstabli usytuowaną w tylnej części nawy głównej, za ołtarzem głównym.

Zawdzięcza ona nazwę zleceniodawcom jej budowy – konstablowi Kastylii, Don Pedro Femandez de Velasco i jego żonie. Można w niej zobaczyć grobowce sponsorów wykonane z marmuru Carrara.

Kaplica powstała w miejscu wcześniejszej skromniejszej poświęconej św. Piotrowi. Zbudowano ją na sześciokątnym planie i przykryto olśniewającym gwiaździstym sklepieniem. W środkowej części ośmiokątnej gwiazdy znajduje się ażurowy maswerk nawiązujący do architektury islamskiej.

W kaplicy na uwagę zasługuje także ołtarz główny, choć najciekawszym jest ten, który możemy podziwiać w kaplicy głównej – Capilla Mayor. Jest on jednym z 38 ołtarzy znajdujących się w świątyni.

Prace nad ołtarzem głównym rozpoczęły się dopiero w 1562 roku i podjęli się jej bracia Rodrigo i Martin de la Haya. Ołtarz powstał w stylu renesansu romańskiego. Jest podzielony na trzy pionowe części. W centralnej przedstawiono siedzącą Matkę Boską trzymającą dzieciątko Jezus.

W katedrze nie tylko ołtarz główny przykuwa uwagę, ale także imponująca kopuła wznosząca się nad fragmentem nawy głównej. Zbudowano ją w latach 1540-1568 w miejscu poprzedniej, która zawaliła się pewnej nocy pod wpływem silnych wiatrów.

Obecna kopuła ma ośmioboczny kształt. Opiera się na czterech ogromnych okrągłych filarach przytrzymujących gwiaździste, misternie utkane, ażurowe sklepienie. Boki kopuły licznie pokrywają rzeźby i płaskorzeźby. Znajdują się w nich także okna intensywnie doświetlające wnętrze. Wysokość kopuły wynosi 25 metrów, liczona od pozostałych 25 metrów w nawie głównej. Król Filip II twierdził, że jest ona bardziej dziełem aniołów niż istot ludzkich.

Niezwykłą kopułę można także podziwiać w zakrystii głównej katedry. Ukazana jest na niej koronacja Najświętszej Marii Panny. Wykonał ją około 1765 roku karmelita Jose de San Juan de la Cruz.

Przebywając w nawie głównej nie można przejść obojętnie obok chóru. Znajduje się on przed transeptem i zajmuje trzy części nawy głównej. Stalle chóru są wykonane z drewna orzechowego. Na dolnym poziomie znajdują się 44 miejsca siedzące. Na ich plecach widnieją wyrzeźbione postacie świętych i fragmenty ukazujące sceny z okresu dzieciństwa Chrystusa. Na górnym poziomie umieszczono 59 siedzisk ozdobionych płaskorzeźbami ilustrującymi życie Jezusa od zwiastowania do zmartwychwstania.

W tej części katedry ustawiono nagrobek inicjatora jej budowy – biskupa don Mauricia. Wykonano go z drewna pokrytego tłoczoną i emaliowaną miedzią.

Innym wartym uwagi grobowcem, znajdującym się w katedrze, jest płyta z czerwonego jaspisu ze złotymi literami przykrywająca szczątki hiszpańskiego bohatera narodowego czasów rekonkwisty Rodriga Diaz de Vivara – zwanego Cydem Walecznym i jego żony Jimeny Diaz. Ten średniowieczny rycerz jest symbolem walk chrześcijan (Kastylijczyków, Aragończyków i Portugalczyków) z Arabami ( Maurami). Tak jak i Fernan Gonzales, którego grobowiec także znalazł miejsce w katedrze.

Wracając do kaplic, to warto wspomnieć o jeszcze kilku innych znajdujących się w katedrze.

Kaplica Narodzenia Marii Panny jest jednym z najlepszych przykładów stylu renesansowego, a także jedną z nielicznych świeckich kaplic. Jej założycielką była Ana de Espinosa – wdowa po Pedro Gonzalez de Salamanca.

Kaplica św. Anny wyróżnia się świetnie zachowanym ołtarzem autorstwa Gila de Siloe, a także delikatnym dekoracyjnym sklepieniem w stylu gotyckim. W kaplicy znajduje się wykonany z alabastru grobowiec Luisa de Acuna Osorio – biskupa Burgos w latach 1456 – 1495. Postać biskupa przedstawiono na niskim łóżku w pozycji poziomej .

Kaplica św. Grzegorza zwraca na siebie uwagę zdobnym sklepieniem. Wspominano o niej już w 1239 roku, choć jej wygląd wskazuje na kilka dekad później. Początkowo była pod patronatem św. Jana Ewangelisty, ale w 1576 roku papież Grzegorz XIII zasponsorował jej ołtarz i od tego czasu nosi jego imię.

Architekturę barokową z dekoracją w stylu rokoko reprezentuje Kaplica Relikwii. Swoją nazwę zawdzięcza przechowywanym w niej relikwiom zachowanym w katedrze od XI wieku do czasów obecnych. Jest niewielkich rozmiarów, jednak zapada w pamięć ze względu na barokową dekoracyjność i użycie do jej ozdobienia sporych ilości złota.

Do Kaplicy Relikwii przylega Kaplica Prezentacji znana również jako Kaplica San Jose lub Kaplica Lerma, gdyż jej promotorem był Gonzalo Diez de Lerma – kanonik katedralny i protonotariusz apostolski. Warto, a nawet trzeba do niej zajrzeć ze względu na jedno z piękniejszych sklepień gwiaździstych. Kaplica powstała w latach 1521-1524.

Do Kaplicy Relikwii przylega także Kaplica San Juan de Sahagun. Wyróżnia się ona rokokowym ołtarzem z tytularnym świętym kaplicy oraz malowidłami ściennymi przedstawiającymi św. Katarzynę i św. Marię Magdalenę.

Najbardziej charakterystyczną cechą katedry jest jej niezwykła dekoracja kamieniarska wykonana z wapienia wydobywanego w kamieniołomach niedaleko Burgos, w Hontoria de la Cantera. Przykładem pięknej pracy kamieniarskiej jest portal Puerta de Pellejeria wykonany przez Franza z Kolonii w 1516 roku a także Puerta de la Coroneria (Brama Koronacyjna).

Brama, zlokalizowana po północnej stronie transeptu, znajduje się osiem metrów powyżej podłogi świątyni. Łącznikiem między nią a bramą są wyjątkowe Złote Schody – charakterystyczny dla katedry obiekt autorstwa genialnego artysty pochodzącego z Burgos, Diego de Siloe.

Schody zaczynają się u podstawy prostym biegiem dochodzącym do podestu, z którego rozgałęziają się w dwie strony, aby po 14 stopniach skręcić w przeciwnym kierunku i spotkać na ich szczycie przy drzwiach Bramy Koronacyjnej. Schody nie są używane na co dzień, tylko w czasie Wielkiego Tygodnia.

Zdobią je motywy roślinne, postaci ludzkie i fantastyczne zwierzęta. Była to całkowita nowość w początkach sztuki hiszpańskiego renesansu. Złote Schody zawdzięczają swoją nazwę złoconym balustradom.

Stały się one inspiracją dla projektanta Charlesa Garniera do stworzenia schodów dla słynnej Opery Paryskiej. Wyraźną inspirację Złotymi Schodami z katedry w Burgos można dostrzec także w schodach znajdujących się w luksusowym hotelu Millennium Biltmore w Los Angeles.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Do katedry przylegają krużganki z XIV wieku, z których można dostać się do Muzeum Katedralnego zajmującego przestrzeń Kaplicy Santiago i św. Jana Chrzciciela. W muzeum wyeksponowano wiele cennych skarbów związanych z katedrą. W Kaplicy Santiago można też obejrzeć ołtarz główny z 1772 roku.

Przy górnym krużganku zbudowano też Kaplicę św. Katarzyny. Wyróżnia ją przepiękne sklepienie gwiaździste z bogatymi maswerkami a także ściany całkowicie pokryte portretami biskupów diecezji Burgos i Oca. Do kaplicy prowadzi ostrołukowe wejście ozdobione zamkami i lwami. Zwieńczono je tympanonem, na którym widnieje scena związana z życiem Chrystusa.

Do Kaplicy św. Katarzyny przylega Kaplica Bożego Ciała z arcyciekawym eksponatem – kufrem rycerza Cyda.

Katedra w Burgos – arcydzieło będące doskonałym mariażem architektury gotyckiej z dziełami sztuki wybitnych mistrzów rzemiosła na długo zapada w pamięć. Nie można jej ominąć w czasie wizyty w mieście. Pozostawia pod wielkim wrażeniem nie tylko osoby religijne czy miłośników architektury i sztuki, ale także zwykłych turystów, którzy do niej zawitali.

Świątynia góruje nad Burgos i już z daleka przyciąga wzrok przybywających do miasta. Idealnym miejscem do podziwiania jej z dystansu jest punkt widokowy – Mirador del Castillo znajdujący się na północ od katedry, pod zamkiem – Castillo de Burgos.

Gotycka perła z każdego miejsca prezentuje się znakomicie. Nie tylko z oddali, ale też z bliska, dlatego warto przyjrzeć się jej z każdej strony. Na obejrzenie budowli z zewnątrz i w środku należy zarezerwować minimum pół dnia.

• 

• 

• 

• 

………………………………………………………………………………………………. INFORMACJE PRAKTYCZNE ………………………………………………………………………………………………..

Katedra jest podzielona na część turystyczną i liturgiczną. Do odprawiania obrządków liturgicznych przeznaczono zaledwie dwie kaplice: Santa Tecla i Santisimo Cristo de Burgos. Kaplice są zlokalizowane przy głównej fasadzie i niedostępne dla turystów. Można do nich zajrzeć w czasie nabożeństw.

Godziny otwarcia katedry od 19 marca do 6 października od 9:30 do 19:30. Ostatnie wejście o 18:30.

Godziny otwarcia katedry od 7 października do 18 marca od 9: do 19:0. Ostatnie wejście o 18:00.

Dni i godziny otwarcia mogą być inne w zależności od świąt i wydarzeń.

Zwiedzanie katedry po zakupie biletu. Bilet dla osoby dorosłej w cenie 10 euro. Niższe ceny obowiązują w przypadku dzieci, osób uczących się, emerytów itp..

Bezpłatny wstęp do katedry we wtorki od godziny 16:00 do 18:00.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•